Tapuya "yol" olarak tescil edilen taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasıyla ilgili detaylı bilgi edinmek için Yargıtay Kararları Işığında Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası, Ortaklığın giderilmesi davalarında davalı yararına vekalet ücretine hükmedilir mi?, Banka hesabındaki miras kalan para için ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?, Kat Mülkiyetine Geçiş Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu), Birden fazla taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası taşınmazlardan birinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabilir mi?, Paydaş olmayan kişinin açtığı ortaklığın giderilmesi davasının reddi gerekir., Paylı mülkiyete tabi taşınmazlarda alacaklının ortaklığın giderilmesi davası açması mümkün müdür?, Davacı ortaklığın giderilmesi davasından feragat ederse ne olur?, Ortaklığın giderilmesi davasına konu taşınmaz üzerinde intifa hakkı sahibi varsa bu kişinin de davaya dahil edilmesi gerekir., Alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davasında satış bedeli kime ödenir?, Ortaklığın giderilmesi davasında ilamlı takip yoluyla satış istenebilir mi?, Tapu iptal tescil davalarının ortaklığın giderilmesi davası için bekletici mesele yapılması gerekir., Kamulaştırılmış taşınmaz hakkında ortaklığın giderilmesi davası kabul edilir mi?, Miras taksim sözleşmesi yapılmışsa ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?, Kat karşılığı inşaat sözleşmesine konu taşınmaz için ortaklığın giderilmesi istenebilir mi?, Aile konutu şerhi bulunan taşınmaz hakkında ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?, Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasında aynen taksim nasıl yapılır?, Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası ve İntifa Hakkı başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.

Ortaklığın giderilmesi davası, hukuki süreçler ve taşınmaz üzerindeki haklar açısından oldukça kapsamlı bir prosedürdür. Hukuki danışmanlık ve detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Tapuya "yol" olarak tescil edilen ve kamu malı niteliğinde olan taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açılamayacağına ilişkin Yargıtay Kararı

Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2019/964 E., 2020/42 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 16/12/2013 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 16/05/2018 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.

Davacı, 44, 51, 57, 108, 109, 114, 115, 169 ve 190 parsellerin ortaklığının giderilmesini talep etmiştir.

Bir kısım davalılar dava konusu taşınmazda fiili taksim olması sebebi ile davanın reddini savunmuş, diğer bir kısım davalılar dava konusu taşınmazın aynen taksim edilmesini talep etmişlerdir.

Mahkemece, ilk olarak davanın kabulü dair verilen kararın, davalı ... vekili tarafından temyizi üzerine, Dairemizin 11.11.2013 tarihli 2013/11972 Esas 2013/14193 Karar sayılı ilamında “Dava konusu, 190 parsel sayılı taşınmaz 01.07.2013 tarihinde ifraz edilerek 597 ve 598 parsel olmuştur. 597 ve 598 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarından ... lehine 07.05.1998 tarihli “2942/7. maddesine göre kamulaştırma” şerhi bulunduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece, kamulaştırma şerhi üzerinde durularak, lehine kamulaştırma şerhi bulunan Karayolları Genel Müdürlüğünün davaya dahil edilmesi, kamulaştırmanın kesinleşip kesinleşmediğinin araştırılması, kamulaştırma işlemlerinin kesinleştirilmesi ve eğer taşınmaz kısmen kamulaştırıldı ise ifraz işlemlerinin tamamlanması için davaya dahil edilecek olan Karayolları Genel Müdürlüğüne HMK'nin 165. maddesi uyarınca uygun bir süre verilmelidir. Mahkemece verilen süre içerisinde işlemlere başlandığı takdirde sonucunun beklenmesi, aksi takdirde o konuda uyuşmazlık yokmuş gibi davaya devam edilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde satış kararı verilmesi doğru görülmemiş” gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece, bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kabulü ile dava konusu 597 ve 598 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki ortaklığın satış yoluyla giderilmesine karar verilmiştir.

Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir.

Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.

Öte yandan, dava konusu taşınmazlarda kamulaştırma şerhi bulunduğu takdirde kamulaştırma belgeleri getirtilerek kamulaştırma işlemlerinin kesinleşip kesinleşmediği araştırılmalı, kamulaştırma kesinleşmişse kamulaştırılan kısmın ifrazı için davacıya uygun bir süre verilerek taşınmazın kalan kısmının ortaklığının giderilmesine karar verilmesi gerekir.

Yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda somut olaya gelince; dosya kapsamında yer alan tüm bilgi ve belgelerden, dava konusu 597 parsel sayılı taşınmazın "Yol" vasfı ile 01.07.2013 tarihli ifraz işlemi edinme sebebine dayalı olarak “Yol” vasfı ile tescil edildiği anlaşılmaktadır.

Kural olarak yollar, Türk Medeni Kanununun 715. maddesi kapsamına giren devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerdendir. Bu özelliği itibariyle de kamu malı niteliğindedir.

Bu durumda mahkemece, dava konusu 597 parsel sayılı taşınmazın tamamı tapuya "Yol" olarak tescil edildiğinden ve kamu malı niteliğinde olan yolun ortaklığının giderilmesi mümkün olmadığından, anılan taşınmaz yönünden davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabul edilmek suretiyle ortaklığının satış yoluyla giderilmesine karar verilmesi doğru görülmemiş; bu nedenle hükmün bu taşınmaz yönünden bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile dava konusu 597 parsel sayılı taşınmaz yönünden hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 06.01.2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.

Aynı yönde Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/8362 E., 2022/416 K.

"İçtihat Metni"

7. Hukuk Dairesi

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 20/06/2012 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 19/04/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.

Davacı vekili, tarafların kök murisi ...’dan intikal eden 3 adet taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış yoluyla giderilmesini talep etmiştir.

Bir kısım davalılar vekili, tarafların murisleri arasında dava konusu taşınmazlarla ilgili miras taksim sözleşmesi yapıldığını ve buna göre taşınmazları aralarında paylaştıklarını, ayrıca müvekkillerinin kullandıkları kısımlar üzerinde muhdesatlarının bulunduğunu belirterek davanın reddini savunmuş; davalı ... ise 19.04.2016 tarihli son celsede, davaya konu 152 ada 7 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki muhdesatların aidiyetinin tespiti istemiyle açtığı davanın bekletici mesele yapılmasını istemiştir.

Bir kısım davalılar tarafından, miras taksim sözleşmesine dayalı olarak açılan tapu iptali ve tescil davası sonucunda, Tarsus 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.12.2015 tarihli ve 2013/184 Esas, 2015/856 sayılı Kararı ile davanın taraflarca takip edilmemesi nedeniyle dosyanın işlemden kaldırıldığı ve üç aylık yasal süre içerisinde de yenilenmediği gerekçesiyle açılmamış sayılmasına karar verildiği; davalılar vekili tarafından hükmün tashihi talebinde bulunulması üzerine mahkemece, talebin reddine dair verilen ek kararın davalılar vekilince temyiz edildiği ve Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 16.03.2021 tarihli ilamıyla karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere hükmün onanmasına karar verilmekle kararın bu tarihte kesinleştiği anlaşılmıştır.

Davalı ... tarafından, dava konusu 152 ada 7 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki muhdesatların aidiyetinin tespiti istemiyle açılan davada ise, paydaşlardan ... tarafından da karşı dava açılarak aynı taleplerde bulunulmuş; ancak tarafların karşılıklı olarak davalarından feragat etmeleri üzerine Tarsus 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.03.2017 tarihli ve 2016/106 Esas, 2017/76 sayılı Kararı ile asıl ve karşı davanın feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.

Mahkemece, davanın kabulü ile dava konusu 3 adet taşınmaz üzerindeki ortaklığın, aynen taksim mümkün olmadığından, satış yoluyla giderilmesine karar verilmiş; hüküm davalılar ... ve müşterekleri vekilince temyiz edilmiştir.

1-Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya kapsamına göre bir kısım davalılar vekilinin, dava konusu ...,... parsel ve 152 ada 7 parsel sayılı taşınmazlara yönelik temyiz itirazları yerinde görülmemiş; bu nedenle reddine karar vermek gerekmiştir.

2-Bir kısım davalılar vekilinin dava konusu ...Köyü 12 parsel sayılı taşınmaza yönelik temyiz itirazlarının incelenmesine gelince;

Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları, paylı mülkiyet veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar (ortaklar) arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan, iki taraflı, tarafları için benzer sonuçlar doğuran davalardır.

Dava konusu taşınmazlarda kamulaştırma şerhi bulunduğu takdirde kamulaştırma belgeleri getirtilerek kamulaştırma işlemlerinin kesinleşip kesinleşmediği araştırılmalı; kamulaştırma kesinleşmişse kamulaştırılan kısmın ifrazı için davacıya uygun bir süre verilerek, taşınmazın kalan kısmının ortaklığının giderilmesine karar verilmesi gerekir.

Açıklanan ilkeler ışığında somut olaya gelince; dava konusu ... parsel sayılı taşınmazın hükümden sonra 08.06.2016 tarihinde üç kısma ifraz edilerek 515, 516 ve 517 No’lu parsellerin oluşturulduğu; daha sonra 516 No’lu parselin de 546 ve 547 sayılı iki ayrı parsele bölündüğü ve 546 No’lu parselin 31.07.2019 tarihli kamulaştırma işlemi ile dava dışı Karayolları Genel Müdürlüğü adına “yol” olarak tescil edildiği; ...,... parsel sayılı taşınmazların ise davalı ...Ş. dışındaki taraflar adına iştirak halinde kayıtlı olduğu; ayrıca 515 ve 517 No’lu parseller üzerinde davalı ...Ş. lehine 27.09.2010 tarihinde tesis edilen kamulaştırma şerhinin halen mevcut bulunduğu anlaşılmıştır.

Bu durumda mahkemece, dava konusu ...Köyü (eski) 12 parsel sayılı taşınmazın ilk tesis tarihinden itibaren tedavüllü tapu kaydının (tüm geldi-gitti kayıtları denetlenebilir şekilde) ilgili tapu müdürlüğünden; kamulaştırmaya ilişkin belgelerin ise kamulaştırma şerhi lehtarı ilgili kurumdan getirtilerek, kamulaştırma işlemlerinin akıbetinin tespit edilmesi; daha sonra güncel tapu kayıtları esas alınmak suretiyle tarafların paydaş olmadığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü adına “yol” olarak tescil edilen 546 No’lu parsel yönünden davanın reddine; diğer parseller yönünden ise kamulaştırma işlemlerinin akıbetine göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş; bu nedenle anılan taşınmaz yönünden hükmün bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle bir kısım davalılar vekilinin, dava konusu ... ada 11 parsel ve 152 ada 7 parsel sayılı taşınmazlara yönelik temyiz itirazlarının reddi ile bu taşınmazlar yönünden hükmün ONANMASINA; taşınmaz malın satış bedelinden payına düşecek paranın %011,38 oranında hesaplanacak onama harcından peşin alınan 31,40 TL’nin mahsubu ile bakiyesinin temyiz edene yükletilmesine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle bir kısım davalılar vekilinin, dava konusu ... parsel sayılı taşınmaza yönelik temyiz itirazlarının kabulü ile bu taşınmaz yönünden hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 13.01.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.