Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasında aynen taksim nasıl yapılır?

Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasında Aynen Taksim Nedir?

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasında aynen taksim, bir taşınmazın, ortaklar (paydaşlar) arasında bölünerek her bir paydaşa bağımsız ve ekonomik değeri olan bir parça verilmesi yoluyla ortaklığın sona erdirilmesidir.

Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 699. maddesi, paylı mülkiyete tabi bir malın paylaşım yöntemlerini düzenler. Bu yöntemlerden biri olan aynen taksim, taraflar arasında taşınmazın ekonomik bütünlüğüne zarar vermeden bölünmesi halinde uygulanabilir.

TÜRK MEDENİ KANUNU MADDE 699

Paylaşma, malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık ya da artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi biçiminde gerçekleştirilir. Paylaşma biçiminde uyuşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hâkim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi hâlinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir. Bölme istemi durum ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesine olanak yoksa, açık artırmayla satışa hükmolunur. Satışın paydaşlar arasında artırmayla yapılmasına karar verilmesi, bütün paydaşların rızasına bağlıdır.

Aynen taksimde, taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ile imar mevzuatına uygunluğu dikkate alınır. Eğer taşınmazın bölünmesi önemli ölçüde bir değer kaybına yol açıyorsa veya bölünme mümkün değilse, satış suretiyle paylaşım yoluna gidilir.

Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasında Aynen Taksim Şartları Nelerdir?

Aynen taksim için taşınmazın bölünebilir nitelikte olması gerekir. Taşınmazın yüzölçümü, ekonomik değeri olan parçalar oluşturabilecek büyüklükte olmalıdır.

Her bir paydaşa ekonomik değeri olan bir parça düşmesi gereklidir. Pay ve paydaş sayısı dikkate alınarak taşınmazın bölünebilirliği değerlendirilir.

Taşınmazın 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde bölünebilmesi gerekir. Belediyelerden veya İl İdare Kurullarından ifraz projesinin onayı alınmalıdır.

Bölünme sırasında taşınmazın değerinde önemli bir azalma olmamalıdır. Ancak, tarafların ekonomik değer kaybını kabul etmesi durumunda bu şart göz ardı edilebilir.

Mahkemece yapılacak keşif sırasında atanacak teknik bilirkişiler, taşınmazın aynen taksim için uygun olup olmadığına ilişkin bilirkişi raporu düzenler. Bilirkişi raporuna göre aynen taksim suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilebilir.

Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasında Aynen Taksim Nasıl Yapılır?

Dava açıldıktan sonra mahkeme, taşınmazın aynen taksim şartlarını taşıyıp taşımadığını araştırır. Bu süreçte taşınmazın yüzölçümü, paydaş sayısı, niteliği ve imar durumu incelenir.

Teknik bilirkişiler tarafından ifraz projesi hazırlanır. İfraz projesi, belediye veya İl İdare Kurulu tarafından onaylanmalıdır. Onay alınamadığı durumlarda, aynen taksim mümkün olmayıp taşınmazın satış suretiyle paylaşılmasına karar verilir.

Paydaşlar arasında anlaşma sağlanamazsa, mahkeme huzurunda kura çekilerek bölünen parçaların kime verileceği belirlenir.

Bölünen parçaların değerleri eşit değilse, eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanır.

Aynen taksim mümkün değilse, taşınmazın açık artırma yoluyla satılarak bedelinin paylaştırılmasına hükmedilir.

Ortaklığın giderilmesi davalarında, aynen taksim, paydaşlar arasındaki uyuşmazlıkların çözümü için önemli bir yöntemdir. Ancak bu yöntemin uygulanabilmesi için taşınmazın niteliği, yüzölçümü, pay ve paydaş sayısı gibi birçok kriterin sağlanması gereklidir.

Bu tür davalarda profesyonel hukuki destek almak, sürecin daha hızlı ve etkili şekilde tamamlanmasını sağlar. Hukuki danışmanlık ve detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şuyu) davasıyla ilgili detaylı bilgi edinmek için Yargıtay Kararları Işığında Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası, Ortaklığın giderilmesi davalarında davalı yararına vekalet ücretine hükmedilir mi?, Banka hesabındaki miras kalan para için ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?, Kat Mülkiyetine Geçiş Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu),  Tapuya "yol" olarak tescil edilen taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?, Birden fazla taşınmaz için ortaklığın giderilmesi davası taşınmazlardan birinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabilir mi?, Paydaş olmayan kişinin açtığı ortaklığın giderilmesi davasının reddi gerekir., Paylı mülkiyete tabi taşınmazlarda alacaklının ortaklığın giderilmesi davası açması mümkün müdür?, Davacı ortaklığın giderilmesi davasından feragat ederse ne olur?, Ortaklığın giderilmesi davasına konu taşınmaz üzerinde intifa hakkı sahibi varsa bu kişinin de davaya dahil edilmesi gerekir., Alacaklı tarafından açılan ortaklığın giderilmesi davasında satış bedeli kime ödenir?, Ortaklığın giderilmesi davasında ilamlı takip yoluyla satış istenebilir mi?, Tapu iptal tescil davalarının ortaklığın giderilmesi davası için bekletici mesele yapılması gerekir., Kamulaştırılmış taşınmaz hakkında ortaklığın giderilmesi davası kabul edilir mi?, Miras taksim sözleşmesi yapılmışsa ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?, Kat karşılığı inşaat sözleşmesine konu taşınmaz için ortaklığın giderilmesi istenebilir mi?, Aile konutu şerhi bulunan taşınmaz hakkında ortaklığın giderilmesi davası açılabilir mi?, Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası ve İntifa Hakkı başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.

Aynen Taksim Şartları Yargıtay Kararları

Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2016/15246 E., 2020/3049 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 11/11/2014 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 15/12/2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir.

Davacı vekili, dava konusu 5460 parsel sayılı taşınmazdaki ortaklığın öncelikle aynen taksim, olmazsa satış yoluyla giderilmesini talep etmiştir.

Davalılardan ... vekili; öncelikle aynen taksim, olmazsa satış suretiyle ortaklığın giderilmesini istemiştir.

Mahkemece, davanın kabulü ile 5460 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir.

Hükmü, bir kısım davalılar vekili temyiz etmiştir.

Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Bu davalarda davalı da davacı gibi aynı haklara sahiptir. Bu nedenle davacının satış suretiyle paylaşma istemesi davalıların aynen paylaşma istemesine engel teşkil etmez.

Paydaşlığın giderilmesi davalarında mahkemece malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilebilmesi için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ve tarım arazilerinin niteliği ile imar mevzuatına göre aynen taksimin mümkün olup olmadığının araştırılması gerekir. Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması söz konusu ise aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez. Keza paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz.

Aynen bölünerek paylaştırmanın (taksimin) mümkün olması durumunda bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para (ivaz) eklenerek denkleştirme sağlanır. Paydaşlar arasında anlaşma olmadıkça hakim kendiliğinden bazı taşınmazların bir kısım paydaşlara, kalanın diğer paydaşlara verilmesi şeklinde aynen bölünerek paylaştırmaya karar veremez.

Aynen bölünerek paylaştırma (taksim) halinde teknik bilirkişiye ifraz projesi düzenlettirilerek bu projeye göre taşınmaz belediye veya mücavir alan hudutları içerisinde ise belediyeden, belediye dışında ise İl İdare Kurulundan 3194 sayılı İmar Kanunu ve Yönetmeliğine göre bölüşmenin (taksimin) mümkün olup olmadığı sorulur. Belediyeler veya İl İdare Kurullarınca onaylanması gereken ifraz projesinde kimlere nerelerin verileceği konusunda paydaşlar anlaşamazlarsa hakim huzurunda kura çekilerek belirlenir.

Onay makamından olumsuz cevap gelmesi halinde paydaşlığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmesi gerekir.

Somut olayda; davacı vekili dava konusu taşınmazda ortaklığın aynen taksim, olmadığı takdirde satış suretiyle giderilmesini istemiştir. Bir kısım davalılar da öncelikli olarak aynen taksim, olmadığı takdirde ortaklığın satış suretiyle giderilmesini savunmuşlar, mahkemece taşınmazda aynen taksimin mümkün olmadığı gerekçe gösterilerek ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir. Hükmü bir kısım davalılar vekili "Aynen taksim hususu dikkate alınmadan ve bu hususta bilirkişi raporlarında araştırma olmaksızın" karar verildiği gerekçesiyle temyiz etmiştir. Dosyada mevcut 19.10.2015 tarihli fen raporu ile 07.12.2015 tarihli inşaat raporunda, aynen taksim hususu araştırılmadan ve mümkün olup olmadığı dikkate alınmadan hüküm kurulmuştur. Mahkemece ek raporla veya gerekirse yeniden keşif yapılmak suretiyle bu eksiklik giderildikten sonra hüküm kurulması gerekirken eksik araştırma ve inceleme sebebiyle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle bir kısım davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 11.03.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.