Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan davada taşınmaz üzerinde ipotek hakkı sahibi bankanın sonradan dahili dava yoluyla davaya katılması mümkün müdür?

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan davada taşınmaz üzerinde ipotek hakkı sahibi bankanın sonradan dahili dava yoluyla davaya katılmasının mümkün olmadığına ilişkin Yargıtay Kararı

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2023/226 E., 2023/454 K.

Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi, tapu iptal tescil ve takyidatların kaldırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davacılar vekili ve dahili davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili ve dahili davalı ... tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davalı yüklenici Konut Isı Sistemleri ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, inşaat yapılacak taşınmazı yüklenici şirket sahibinin eşi davalı ... Maran'a tapuda mülkiyetin geçirildiğini, daha sonra taşınmazın Ayşegül tarafından yüklenici şirkete tapuda devredildiğini ancak inşaata hiç başlanılmadığını belirterek sözleşmenin geriye etkili feshini, taşınmazın tapusunun iptali ile kendi üzerlerine payların oranında tescilini ve taşınmaz üzerindeki tüm takyidatların kaldırılmasını talep etmiştir.

II. CEVAP

1.Davalı ... cevap dilekçesinde; davayı kabul ettiğini belirtmiştir.

2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerindeki ipoteğin kendileri lehine olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.

3.Dahili Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerine ipotek konulduğu tarihte arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine ilişkin herhangi bir şerh bulunmadığını, tapu kaydına güvenerek iyi niyetli olarak ayni hak kazanan 3.kişi konumunda olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında; inşaatın seviyesinin %0 olduğu, davalı şirketin sözleşme gereği üzerine düşen edimleri yerine getirmekte temerrüte düştüğü, davalı şirket tarafından edimin yerine getirilmemesi ile ilgili herhangi bir geçerli sebebin dosya kapsamına sunulmadığı, davalı şirketin sözleşmeye açıkça aykırı hareket ettiği ve dava konusu taşınmazdaki inşaatın geldiği seviye ile taşınmazda herhangi bir inşai faaliyetin olmadığı, ayrıca taraflar arasında usulüne ve yasal şartlara uygun şekilde kat karşılığı inşaat sözleşmesinin yapılmadığı, hukukun geçerli olmayan bir sözleşmeye göre tarafların vermiş olduklarını karşılıklı iade etmelerinin gerektiğinin anlaşılması karşında; sözleşmenin geriye etkili olarak feshi şartlarının gerçekleşmesi ve yükleniciden pay devralan veya arsa sahibi tarafından avans olarak yükleniciye devredilmiş bir taşınmaz üzerinde kredi sözleşmesi gereği ipotek hakkı sahibi olan üçüncü kişiler de, söz konusu haklarının inşaatın usulüne uygun biçimde gerçekleşmesi halinde geçerlilik kazanacağını bilmeleri gerektiğinden TMK'nın 1023. maddesinin korumasından yararlanamayacağı, tamamlanmamış inşaat sebebiyle kredi veren bir bankanın, tapudaki gerçek malikin kim olduğu ve yüklenicinin edimini yerine getirmemesi durumunda sözleşmede kararlaştırılan bedele hak kazanamayacağını, bu sebeple taşınmaz üzerine kurulan ipotek hakkının geçerli olamayacağını bilmemesinin mümkün olamayacağı, bu nedenle taşınmaz üzerinde hiç bir inşaat faaliyeti bulunmamasına karşın dahili davalı ...'nin, davalı Konut Isı Sistemleri... LTD ŞTİ lehine kredi açması ve açtığı krediye karşılık dava konusu taşınmazı teminat olarak almasında tapuya güven ilkesinden yararlanamayacağı, dava konusu taşınmaza ait tapu kayıtları ile ipoteğe ilişkin bilgilerin incelenmesinde dava konusu taşınmaz üzerinde davalı ... Bankasının ipoteğinin bulunmadığı, ipotek lehtarının dahili davalı ... olduğunun anlaşılması gerekçesiyle, davanın kabulü ile;

1.Sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine,

2.Dava konusu taşınmazın davalı Konut Isı Sistemleri adına kayıtlı mevcut tapusunun taşınmaz üzerindeki tüm takyidatların kaldırılması sureti ile iptaline; davacılar adına hisseleri oranında tapuya kayıt ve tesciline,

3-Davalı ...Ş karşı açılan davanın husumet yokluğu sebebi ile reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ile dahili davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

1.Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı ... yönünden müvekkilleri lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu, dava dilekçesinde ... Bankasının maddi hata nedeniyle yer aldığını, bu davalı hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, husumetten reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek, mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.

2.Dahili Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı şirket ile müvekkili arasında akdedilen kredi sözleşmelerine istinaden taşınmaza ipotek tesis edildiğini, ipotek tesis tarihinde tapuda her hangi bir şerh bulunmadığını, davacıların taşınmazın bir değil iki önceki malik olduklarını, üzerinde hiç bir inşai faaliyet başlatılmadığı halde iş bu davayı açmak için müvekkili bankanın takip işlemlerine başlamasının beklendiğini, kararın haksız hukuka aykırı olduğunu belirterek, mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı, dosya kapsamındaki bilgi, belge ve toplanan deliller değerlendirilerek yasal düzenlemelere uygun ve isabetli gerekçeyle karar verilmiş olduğu, ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkeme kararında usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı ve özellikle sözleşmeye göre, inşaatın teslimi gereken tarihin 15/06/2018 olduğu, inşaata hiç başlanılmadığı gerekçesiyle davacılar ve dahili davalı ... vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ve dahili davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

1.Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı ... yönünden müvekkilleri lehine vekalet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu, dava dilekçesinde ... Bankasının maddi hata nedeniyle yer aldığını, bu davalı hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, husumetten reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek, mahkeme kararının bozulmasnı talep etmiştir.

2.Dahili davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı şirket ile müvekkili arasında akdedilen kredi sözleşmelerine istinaden taşınmaza ipotek tesis edildiğini, ipotek tesis tarihinde tapuda her hangi bir şerh bulunmadığını, davacıların taşınmazın bir değil iki önceki malik olduklarını, üzerinde hiç bir inşai faaliyet başlatılmadığı halde iş bu davayı açmak için müvekkili bankanın takip işlemlerine başlamasının beklendiğini, kararın haksız hukuka aykırı olduğunu belirterek, mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan sözleşmenin feshi, takyidatların kaldırılması, tapu iptal ve tescil istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369 ncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 nci maddeleri,

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 470 ila 486. maddeleri,

6100 Sayılı Kanununun 124. maddesi.

3. Değerlendirme

Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, davacılar arsa sahipleri vekili; yüklenici şirketin dava konusu Sivas İli, Merkez ilçesi, Sularbaşı Mahallesi 2127 ada 17 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yapılacak inşaata ilişkin akdedilen sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirmediğini, taşınmazın yükleniciye tapuda devredilmiş olduğunu, taşınmaz üzerinde takyidatların da bulunduğunu belirterek dava konusu taşınmazın üzerindeki tüm takyidatların kaldırılarak tapu kaydının iptâli ile müvekkili adına tescilini, taraflar arasında imzalı olan sözleşmenin feshini talep etmiştir.

Mahkemece dava kabul edilerek tapu üzerindeki tüm takyidatların kaldırılması ile tapu iptal ve tescil kararı verilmiştir.

1. Davacının dava dilekçesinde taşınmaz üzerindeki tüm takyidatların kaldırılmasını talep ettiği, mahkeme tarafından da talebin kabul edildiği, ancak dava konusu taşınmaz üzerindeki lehine haciz bulunan alacaklılara karşı davacı tarafından dava açılmamasına rağmen mahkemece tüm takyidatların kaldırılmasına karar verilmesi hatalı olmuştur.,

2. Ayrıca dava önce davalı Halkbankasına karşı açılmıştır. Daha sonra dava konusu taşınmaz üzerindeki ipotek alacaklısının ... olduğu anlaşılarak, ... dahili davalı olarak davaya dahil edilmiştir. Davanın açılmasından sonra davanın taraflarında değişiklikler olabilir. Bu değişiklik kanun gereği olabildiği gibi iradi taraf değişikliği şeklinde de olabilir. Davacı tarafta birden fazla kişinin dava açması veya davalı tarafta birden fazla kişiye karşı dava açılması için dava arkadaşlığının mümkün olması gerekir. Zorunlu veya ihtiyari dava arkadaşlığı maddi hukuktan kaynaklanabileceği gibi usul hukukundan da kaynaklanabilir. İhtiyari dava arkadaşlarının her birinin davası diğerinden bağımsızdır. İhtiyari dava arkadaşları hakkında dava dilekçesiyle dava açılmamış olan hallerde sonradan dahili dava yoluyla davaya davalı ithali belli koşullara bağlıdır. 6100 sayılı HMK'da belirlenen haller bulunmadığı durumlarda ayrıca açılacak davanın birleştirilmesi yoluna gidilmesi gerekir. Somut olayda davalılar ..., Konut Isı Sistemleri ve Halkbankası ile sonradan davaya dahil edilen ... arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmadığından, ...'ın dahili dava yoluyla davaya katılması mümkün değildir. Islah yoluyla dahi olsa 6100 sayılı HMK'nın 124. maddesi dışındaki hallerde taraf değişikliği yapılması mümkün olmayıp somut olayda bu madde koşulları gerçekleşmediğinden, ... için ayrı dava açılması sağlanarak bu dava ile birleştirildikten sonra işin esasına girilebilecekken, mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, kararın bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.

3. Bozma nedenilerine göre davacı vekili ve davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

07.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.